مهندسی در تمامی کشورها به عنوان مرکز ثقل توسعه شناخته میشود. بنابراین توجه به موضوع مهندسی، توسعه مهندسی و آموزش مهندسی یکی از رویکردهای مهمی است که غالبا در کشورهای توسعهیافته موردتوجه قرار گرفته است.
باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که مهندسان با استفاده از علوم و ریاضیات، ابزار و وسایلی را تهیه میکنند که با استفاده از آن ابزارها، فناوری و توسعه اتفاق میافتد. به واقع مهندسان، علوم را به فناوری و تکنولوژی تبدیل کرده و شرایط مناسبتری را برای زندگی بشر، فراهم میکنند.
سابقه مهندسی در دنیا به بیش از ۵۰۰۰ سال قبل که اهرام مصر ساخته شد برمیگردد. در سرزمین ایران نیز آثار ارزشمند مهندسی از چند هزار سال قبل وجود داشته که نمونه مهم آن ساختمان تختجمشید با بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت، نماد مهندسی ایرانیان است و در دنیا به عنوان یکی از آثار سرآمد مهندسی نامبرده میشود. در عینحال، مهندسیسازی حدود ۴۰۰ سال قبل از کشورهای غربی آغاز شد و در ایران نیز در سال ۱۲۳۰ با تاسیس دارالفنون مهندسیسازی موردتوجه و آموزش قرار گرفت. اولین دانشکده مهندسی در سال ۱۳۱۳ در دانشگاه تهران، پایهگذاری شد.
هماکنون از ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار دانشجو نزدیک به یک میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو در رشتههای مهندسی در حال تحصیل هستند که این میزان دانشجو حاکی از رشد دانشجویان در رشتههای مهندسی در سالیان اخیر بوده است. پس از سال ۹۱، به طور متوسط سالانه بیش از ۱۳ درصد افزایش دانشجویان در رشتههای مهندسی رخ داده است.
امروزه تعداد زیاد دانشجویان رشتههای مهندسی و نداشتن راهکار برای ایجاد اشتغال مناسب برای آنها در حوزه مدیریت فنی کشور و عدم ارایه آموزشهای فنی لازم به دانشجویان به یکی از چالشها تبدیل شده است. زیرا عرضه و تقاضا چندان با هم سازگار نیست و در مواردی توسعه کمی بر توسعه کیفی، پیشی گرفته است. هماکنون آثار عدم ارایه آموزشهای فنی لازم به دانشجویان رشته مهندسی را در تعیین صلاحیت حرفهای شاهد هستیم. اینها نشان میدهد که حتما باید در آموزش مهندسی کشور، تجدیدنظر شود.
خوشبختانه وزارت راه و شهرسازی تعامل سازندهای را با انجمن آموزش مهندسی برقرار کرده است که با اینکار این امیدواری وجود دارد تا در بخش آموزش مهندسی کشور به ویژه در رشتههای عمران و معماری، شاهد تاثیرگذاری ژرفی باشیم. از سوی دیگر معتقد هستیم که تعامل سازنده بین وزارت راه و شهرسازی با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میتواند نقش قابلتوجهی در رفع نیازهای وزارت راه و شهرسازی و جامعه در حوزه مهندسی کشور، داشته باشد. معتقدم اینکار ها با تعامل قابل انجام است.
هماکنون که موضوع سلامت و بهداشت عمومی مورد توجه عموم قرار گرفته است، تاثیر فعالیت مهندسان بیش از گذشته خود را نشان میدهد که این قشر چه نقشی در حفظ جان انسانها و تامین سلامت شهروندان دارند. فعالیتی که مهندسان در طول دهه ها و سده ها انجام دادند کمتر از کار پزشکان نیست و باید منزلت آنها رعایت شود. راه هایی که احداث شدند، بیمارستان ها و مراکز درمانی و ساختمان های مسکونی، تاسیسات تصفیه خانه فاضلاب و تامین آب بهداشتی، تجهیزات پزشکی و ...محصول دست مهندسان و خدماتی است که این قشر از جامعه ارایه میدهند.
در عین حال، در حوزه مهندسی و توسعه مهندسی جای کار بسیاری وجود دارد. به نظر میرسد که رویکرد قالب وزارت راه و شهرسازی توسعه مهندسی است و امید است که در این گام بلند، موفق باشد. راهاندازی شهر هوشمند که کار بسیار پیچیده ای است و حوزه های مختلف مهندسی را درگیر خود می کند نیازمند تعامل جدی بین حوزه های مختلف مهندسی از جمله معماری، مهندسی برق، الکترونیک و عمران و سایر رشته ها را دارد.
در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، موضوعات مختلف مهندسی برای رفع نیازهای وزارت راه و شهرسازی به ویژه در تدوین مقررات و بازنگری و به روز کردن آنها در دستور کار است. مرکز با این قبیل اقدامات در جهت پاسخگویی به چالش های مهم پیش روی وزارت راه و شهرسازی گام برمی دارد.